 |
| Nguyễn Đình Thi |
Mùa thu năm 1988, chúng tôi đang học tại học viện
Goocky, khóa tại chức 4 tháng tại Matxcơva thì hay tin ông Nguyễn Đình Thi,
tổng thư ký hội nhà văn Việt Nam từ năm 1958 đến thăm và nói chuyện.
Anh chị em rất hồi hộp chờ đợi thần tượng văn học này từ lâu,
nay được mãn nhãn. Tin một nhà văn, một nhà thơ, một nhà nghiên cứu triết học,
một nhà viết kịch xuất sắc, một nhạc sĩ thiên tài chỉ với hai bản nhạc là ông
Nguyễn Đình Thi đến nói chuyện được sứ quán thông báo cho mấy chục anh chị em
đang làm luận án thạc sĩ, tiến sĩ văn học tại Liên Xô cùng đến khoa viết văn
trường Goocky tham dự.
Phải nói ông Nguyễn Đình Thi với vẻ đẹp trai hiếm có, với tài
hùng biện sắc sảo, với giọng nói ấm áp, dịu dàng, mê hoặc chúng tôi ngay từ
phút đầu.
Nhưng không hiểu sao hôm nay ông lại giở giọng tuyên huấn khuyên
bảo chúng tôi rằng, các bạn trẻ thân mến, các bạn sang đây học nhưng phải biết
chắc lọc, chọn lọc, đừng nghe những giáo sư giảng thiên về đổi mới triệt để
kiểu Gocbachốp mà làm phương hại đến chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản mà
đảng ta đang dựng xây.
Nghe chối tai, Trần Mạnh Hảo tôi bèn xin phát biểu ý kiến rằng :
thưa nhà văn hóa lớn, các cụ cho chúng tôi sang học tập Liên Xô, sao lại còn
sang tận nơi dặn chúng tôi không được nghe lời họ, vậy thì học làm gì ạ…
Ông Nguyễn Đình Thi nổi cáu, đe dọa tôi rằng, anh Hảo và các anh
đây đều là đảng viên của đảng, không được nói vô tổ chức như vậy !
Trần Mạnh Hảo bèn nổi máu điên, chỉ vào ông Nguyễn Đình Thi nói
toẹt ra sự thật :
- Xin anh Thi bình tĩnh, tôi xin nói thẳng, anh Thi và chúng tôi
ngồi đây, xét cho cùng đều là bồi bút của đảng. Thân phận chúng ta lầm than
lắm, nhục nhã lắm. Anh viết bao tác phẩm nịnh đảng, có bao giờ anh dám mang
gương mặt thật của anh ra viết đâu. Anh là kịch sĩ vĩ đại của đảng, đã đóng bao
nhiêu vai kịch kẻ khác trừ bản thân mình. Anh không có gương mặt thật trong văn
chương, anh là một tên hề cho kẻ cầm quyền mà thôi !
Lập tức một chiến sĩ trung thành vô hạn với đảng ngồi sát bên
cạnh tôi đứng lên bẻ tay và bẻ cổ tôi là ông Chu Lai, không cho tôi nói…
Cả khối quần chúng trung kiên là các nhà văn thơ, là các tiến sĩ
văn học tương lai đến nghe ké cùng ồ lên chửi tôi nói bậy.
Ông Nguyễn Đình Thi như bị dội nước sôi, ngồi xuống một lúc im lặng và không nói gì được nữa.
Ông Nguyễn Đình Thi như bị dội nước sôi, ngồi xuống một lúc im lặng và không nói gì được nữa.
Chuyện này có các nhà văn chứng kiến đang còn sống : Chu Lai,
Thạch Qùy, Vũ Quần Phương, Lê Chí, Trung Trung Đỉnh, Tô Hoàng, Kim Cúc, Khuất
Quang Thụy, Trần Đăng Khoa, Khánh Chi…chứng kiến.
Sau đó, nhiếp ảnh gia Dương Minh Long kêu tắc xi chở ông Nguyễn
Đình Thi về khách sạn tại Matxcơva. Anh Long sau đó nói với chúng tôi, ngồi
trên xe, ông Nguyễn Đình Thi đã khóc.
Lâu lâu, nhớ lại chuyện này, tôi có hơi ân hận vì mình trong lúc
nóng giận, đã nói toạc móng heo cái sự thật hiển nhiên của thân phận “phục vụ
chính trị” của người cầm bút trong xã hội cộng sản. Điều mà một trí thức lớn,
một nhà nghệ thuật lớn như ông Nguyễn Đình Thi đã xóa con người cá nhân của
mình, xóa sĩ diện, xóa nhân phẩm mình đi làm bồi cho bữa tiệc cách mạng vô sản
vốn không coi ai là người mà chỉ là công cụ, là tôi đòi của họ, là “người ăn kẻ
ở trong nhà” như Nguyễn Khải đã nói.
Có lẽ cú “búa tạ” của tôi hôm ấy đã là nỗi đau, nỗi nhục của ông
Nguyễn Đình Thi âm ỉ suốt, mới thành những câu sám hối tận cùng như sau trong
một số bài thơ ông đã viết đã in :
“....
Thôi xin tha cho mọi lỗi lầm
Thôi xin tha cho mọi lỗi lầm
Quên cho
những dối lừa khoác lác
Mong anh em
hiểu đừng cười.."
(
Sóng reo – 2001)
....Cảm phục sự sám hối hết mình của Nguyễn Đình Thi
khi ông tự nhận “ Người tôi còn nhiều bùn tanh”, nhận mình là vai hề của đảng “
mặt tôi nhuốm xanh nhuốm đỏ”, rằng đời ông toàn “dối lừa khóac lác”, mua “ dây
nhợ tự buộc mình”…
Kính phục ông Nguyễn Đình Thư đã
dám phủ nhận bản thân mình,
T.M.H.
T.M.H.
(Nguồn bài từ
FB Nguyễn Tiến Dũng)
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire