Sơ lược diển tiến tình hình Afghanistan gần đây
Năm 1747, lợi dụng sự
suy yếu của 2 nước Perse và Ấn, Ahmad Khan thống nhứt Afghanistan lần đầu tiên
. Thanh niên Ahmad còn là một thi sĩ, đã đánh chiếm các bộ lạc khác dể mở mang
xứ Afghanistan . Sau khi ông chết, xứ sở rơi vào khủng hoảng triền miên kéo dài
150 năm, với cả cuộc chiến với Đế quốc Anh .
Qua năm sau, một vị
tướng của Anh tới trình diện Triêu đình Kaboul để xin thiết lập mối quan hệ với
Afghanistan .
Năm 1840, xảy ra vụ
xung đột giữa Anh và Nga . Chỉ 2 năm sau, trong một cuộc diển binh, quân
afghans giết hết 16 000 quân Anh không võ trang .
Để tránh xung đột,
năm 1893, Anh kẻ một đường dài 2600 km trên vùng núi giữa Afghanistan và Ấn độ thuộc
Đế quốc Anh.
Năm 1919, Liên-xô bắt
đầu viện trợ cho Afghanistan . Đến năm
1973, Afghanistan bị Liên-xô lật đổ, thiết lập chế độ cộng sản . Năm 1979 Liên
xô xâm chiếm afghanistan, bị dân afghans làm thánh chiến chống lại . Trong thời
chiến tranh lạnh giữa hai khối, Mỹ muốn đưa Liên xô vào thế khó khăn, cho những
nhóm khủng bố hồi giáo từ các nơi lẻn về trong đó có cả chàng trai trẻ Oussama
Ben Laden . Năm 1989, cầm cự không nổi nữa, Liên xô rút ra khỏi Afghanistan để
khỏi sa lầy thêm, tổn thất nặng, với 13 000 người chết và 53 000 thương tật .
Qua 2 năm sau, Mỹ thật
sự nhảy vô Afghanistan để truy lùng tên khủng bô Oussama Ben Laden đã chỉ huy
đánh sập 2 tòa cao ốc ở NY làm cho 2977 người chết, chỉ để chứng tỏ « Mỹ
không phải là quốc gia bất khả xâm phạm » .
20 năm sau, Mỹ bỏ chạy
khi quân talibans chưa tới Kaboul . Và họ chỉ có 80 000 quân trong lúc dưới tay
Mỹ có 300 000 quân afghans được Mỹ huấn luyện và trang bị võ khí tối tân đủ loại
.
Trước thực tế ở
Afghanistan hôm rồi, có vài người của Nhà nước vc ở Hà nội tự sướng, nói một
cách tự hào «Quân đội nhân dân ta chưa từng bị thua, đánh đâu thắng
đó . Thắng cả virus vũ hán !» !
Kaki
Ở Việt nam trước 75,
chắc ngày nay, vẫn còn vài người nhớ « Đảng kaki », « giới
kaki », « dân kaki », ...Có lần, một vị cố vấn lớn tuổi, có
dịp can thiệp trực tiếp với ông Tổng thống Nguyễn văn Thiệu về vụ « Phụ tá
An ninh Đặng văn Quang tại Tổng thống Phủ mang tai tiếng tham nhủng »
. Ông Thiệu trả lời « Tôi biết nhưng
kẹt cùng kaki với nhau .
Khó quá !» .
Vậy kaki là
gì ?
Nhơn nói chuyện về
Afghanistan, thật bất ngờ chúng ta có được một thông tin khá lý thú về tiếng «kaki»
với cả nguồn gốc của nó .
Ai cũng biết và cũng
thấy lính là vận quân phục kaki . Hay nói kaki là nói người lính .
« Kaki »
là tiếng afghan, viết đúng, phải như viết như vầy « Khaki » .
Khaki có nghĩa là màu đất của vùng núi khô cằng nơi những chiến binh
pachtouns (sắc dân đông, thành lập xứ Afghanistan, chiếm phía Nam và
Đông-Nam cùa Afghanistan) ngụy trang bằng y phục cùng màu đất. Năm 1900,
quân Anh đóng quân ở biên giới Ấn-Afghan bắt chước cũng mặc quân phục cùng màu
. Từ đó, quân đội là mặc quần áo màu đất khaki, tức vãi màu kaki .
Ngoài ra, khi đi
đánh giặc, dân afghhans nghĩ ra cách làm cho đối phương không nhìn thấy quân ta
nên ngụy trang cho tiệp với nơi mai phục . Từ xưa, Afghanistan vẫn là dân thiện
chiến, lì lợm, thứ sớm đầu, tối đánh . Nên các nước địa phương gọi là «Vương
quốc xấc xược», «Vương quốc du côn» .
Phải chăng vì vậy mà
lần lược, cả 3 Đế quốc đầu xỏ Anh, Liên xô và Huê kỳ đã phải tháo chạy ?
Riêng Huê kỳ chạy không kịp chuẩn bị, bỏ lại ngày nay cả ngàn dân với gia đình
trong tay quân talibans, một số lớn võ khí trị già cả 82 tỷ đô-la ! Nhưng
ông Tổng thống Joe Biden vẫn khẳng định là ông có lý . Một quyết định cực kỳ
thông minh !
Dân Afghans hung
hăng, giỏi đánh giặc ?
Nhưng tại sao dân
Afghans lại lì lợm, đánh giặc dai dẳng, làm cho các nước lớn, binh lính tinh
nhuệ, trang bị tối tân, mà phải thua ?
Theo nhà nhơn chủng
học người Mỹ, ông Carleton Coon, dân Afghans có máu họ hàng với dân Kurdes và
dân Berbères, giống dân miền núi, họ lúc nào cũng sống ly khai, chống đối,
không giống những sắc dân ở đồng bằng . Có thử chinh phục họ, cũng không được .
Dân Turkestan,
Afghanistan, Perse, ...từng sống du mục xa . Bản chất cố hũu của họ là đánh và
chiếm đoạt .
Nhưng nổi lo sợ của
Afghanistan không ở người Anh mà Nga . Họ
thấy nếu không có Anh tới thì Nga đã nuốt họ từ cuối thế kỷ 19e rồi . Với Anh,
Afghanistan chỉ là bức thành bảo vệ Ấn độ cho họ . Còn Nga đi chậm, từng
bước, nhưng là kẻ thù nguy hiểm của họ . Thế mà Nga cũng thua êm .
Thời hoàng kim của
phụ nữ
Năm 1972, trên đường
phố Kaboul, phụ nữ nhởn nhơ với mini-jupes đủ màu sắc . Đó là giai đoạn
Afghanistan canh tân, thế tục, giải phóng, nhứt là giải phóng phụ nữ . Khăn
trùm kín mặt không còn bị bắt buộc nữa .
Thành phần dân chúng
có học, đều học theo Anh, Pháp, theo văn minh anh-pháp . Một Trung học pháp mở
cửa . Giới khảo cổ pháp tới làm việc . Được uu đải . Họ ở đó như một Quốc
gia trong một Quóc gia .
Năm 1968, ông
Georges Pompidou của Pháp tới Kaboul để đề nghị 2 nước hợp tác cùng khai thác mỏ
sắt . Đây thật sự là lúc các cô gái afghanes tới Đại học, đầu tóc chải kiểu mới,
jupes ngắn khỏi đầu gối . Tuy nhiên hiện tượng này cũng chỉ mới xảy ra ở những
thành phố lớn và chỉ trong giới khá giả, tây học mà thôi.
Đường xá bắt đầu
tráng nhựa . Điện khí hóa . Du khách cũng lần lược kéo nhau tới . Nhưng đại bộ
phận xã hội bộ lạc vẫn chưa thay đổi được .
Rất tiếc thời hoàng
kim vừa mới nhá lên lại vội tắt phục mất vì Liên xô tới . Mỹ nhắm qua Pakistan,
phong tỏa Kaboul .
Năm 1998, Ben Laden
tuyên bố lệnh trừng phạt Huê kỳ từ đất lánh nạn . Ben Laden chọn Afghanistan ẩn
trốn để đánh Huê kỳ vì nơi đây là đât màu kaki, màu mà người ẩn trốn khó bị lộ
diện .
Sau vụ khủng bố
9-11, Huê kỳ tới Afghanistan và ở lại 20 năm .
Tại sao Huê kỳ tháo
chạy khỏi Afghanistan ?
« Suốt thời
gian qua, Mỹ liên tục nói dối khủng khiếp là ta thành công tái thiết
Afghanistan » . Đó là lời
tuyên bố trước Quốc hội huê kỳ của ông John Sopko, Tổng Thanh tra đặc trách về
Afghanistan (Le Point, 10/09/21, Paris) .
Ông lớn tiếng tố cáo
cái văn hóa nói dối đang ngự trị các Cơ quan quan trọng của Huê kỳ đặc trách
tái thiết xứ Afghanistan . Ông còn dẩn chứng trước Quốc hội những thí dụ nổi cợm
.
Ông đặt câu hỏi «145 tỷ đô la của Mỹ bỏ ra
trong 20 năm qua để tái thiết Afghanistn
đã chạy đi đâu?» . Tính ra thì số tiến này nhiều hơn hối năm 1945, Mỹ
đã bỏ ra tái thiết Âu châu . Và đâu là kết quả ?
Cuộc điều trần này
đã xảy ra hồi đầu năm rồi nhưng nay mới được «Association National Security
Archive» của Đại học George Washington tiết lộ . Đây là một tổ chức tranh đấu
cho tính minh bạch của chánh sách đối ngoại huê kỳ .
Phải nhiều năm làm
việc trên thực địa với một ê-kiếp 175 người, ông John Sopko mới có được kết quả
như vậy .
Tất cả những gian dối
đó đều do những báo cáo «phịa», tức báo cáo «đểu» hoặc lập trên những dữ liệu
hoàn toàn tưởng tượng .
Theo ông John Sopko,
vấn đề là mọi người được ngăn cản nói ra sự thật . Nghĩa là chúng ta khuyến
khích mọi người nói dối . Và không chỉ trên chương trình này hay chương trình
kia . Mà trên tất cả các chương trình tái thiết Afghanistan do Huê kỳ chủ
trương .
Tham nhủng . Tất cả
cấu kết với những Lãnh chúa . Tiền bạc lại đổ vào quá nhiều và quá mau . Tiền
đã làm bại hoại nền kinh tế vốn yếu ớt cúa Afghanistan, nuôi dưởng tham nhủng
ngày thêm mập ra . Đã thấy có nhiều người mua nhà ở Dubai và Huê kỳ, xây ở
Kaboul nhiều Palaces nguy nga .
Cách các Cơ quan tái
thiết nói dối để tham nhủng rất đơn giản . Như một báo cáo của Usaid về giáo dục
viết « Nay có 3 triệu gái và 5 triệu trai đi học so với trước kia chỉ
có không tới 900 000 trai gái đi học » . Báo cáo này tuy không đúng sự
thật nhưng Usaid đã không kiểm chứng lại
.
Cũng theo báo cáo về
y tế mà Usaid nhận được, số tử vong trẻ
con giảm 60%, của các bà mẹ, giảm 80%, số người được săn sóc sức khỏe lên tới 90% . Nhưng khi điều tra
lại thì tất cả báo cáo đều sai sự thật Cụ
thề như tuổi thọ suốt cả hai mươi năm qua, đàn ông chỉ thêm được 5 năm, phụ nữ
tăng được 8 năm !
Ông John Sopko còn
nói ra một chuyện mà không ai có thể nghĩ lại có thể xảy ra ở Afghanistan «Quân
nhơn mỹ dùng loạt phim TV loại NCIS làm phương tiện huấn luyện cảnh sát
afghhans» thay thế trường huấn luyện với huấn luyện viên tại chổ .
Huê kỳ tham nhủng có
tổ chức . Nói dối để tham nhủng trở thành một thứ văn hóa ! Mà mải hai
mươi năm mới bị khám phá . Vậy Huê kỳ giỏi hơn VC ?
Trước giờ chỉ nghe
người ta nói VC tham nhủng có hệ thống . Hệ thống đảng, đoàn ! Còn VC nới
dối vì họ được cấy từ gène đểu của Hồ Chí Minh !
Nay ông T.T. Biden vội
rút quân Mỹ vế gắp như tháo chạy, tuy talibans chưa tới, vì sợ nếu để chậm, Mỹ
sẽ bị mất thêm tiền cho tham nhủng hay còn vì một lý do nào sâu kín, khác
hơn ?
*
Nguyễn thị Cỏ May
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire