Một vị tổng thống khác thường. * Lê Phan

Trong một bài bình luận tuần này trên tờ US News and World Report, Tổng thống Donald Trump đã được mệnh danh là “vua của những lời nói ngoa”.

Mà quả thật vậy, bất cứ những gì ông làm đều là tốt nhất, lớn nhất, tột đỉnh, khôn ngoan nhất và chắc chắn là vĩ đại nhất. Nay ông đã thêm một yếu tố mới cho bức chân dung của chính mình: một người hùng.
Chả thế mà ông đã khoe hôm tuần rồi là nếu ông có mặt ở trường trung học ở Parkland, Florida khi ngôi trường này bị tấn công bởi một tay súng sử dụng một khẩu súng bán tự động hôm 14 tháng 2, ông sẽ can đảm xông vào và tấn công kẻ bắn người ngay cả khi ông không có vũ trang.

Hẳn chúng ta ai cũng đều biết tay súng đó đã sử dung một khẩu súng AR-15 để hạ sát 14 học sinh và ba giáo chức trong một cuộc tấn công mà tổng thống cả quyết là kết luận sẽ khác nếu ông có mặt ở đó.

Tuyên bố với các thống đốc trong một hội nghị ở tòa Bạch Ốc, tổng thống nói:

“Không thể biết được cho đến khi bị thử thách. Nhưng tôi nghĩ, tôi thực sự tin là tôi sẽ chạy ngay vào, ngay cả nếu tôi không có vũ khí.”

Ông chê bai một nhân viên của trường và một cảnh sát viên vốn đã đứng ngoài trong khi vụ thảm sát xảy ra là:...“...kinh tởm... Cái cách họ hành xử thực sự là một sự hổ thẹn.”

Lời tuyên bố của vị tổng tư lệnh quân đội quốc gia đã tạo nên một làn sóng tức giận trên các địa chỉ truyền thông xã hội, nơi nhiều người nhắc lại là ông Trump đã tránh không nhập ngũ trong cuộc chiến Việt Nam bằng cách xin được miễn dịch vì lý do xương chân mọc nhánh (nhưng không làm cho ông phải nghỉ chơi thể thao) và sau đó miễn dịch vì lý do học vấn để ông có thể đi học đại học. Phản ứng online của một bài trên tờ Washington Post về lời tuyên bố của tổng thống cũng đã tạo nên những sự chê bai tương tự.

“Sau vụ này và với thành tích trước đây của DJT luôn bịa đặt ra những gì về chính mình chúng ta cần kiến nghị Quốc Hội đổi bài ca cho tổng thống từ ‘Hail to the Chief’ sang ‘The Great Pretender,” một độc giả viết.

Một độc giả khác viết:

“Với liên tiếp những lời nói láo từ ông Trump, lời nói của ông ngày càng rỗng tuếch và đáng nực cười, nhưng bản thân ông ta đã là một chuyện đùa rồi mà.”

Những nhà hài hước trong các show vào đêm khuya đã được cơ hội hiếm có. Ông Stephen Colbert phê bình:

“Có nhiều điều mà tôi nghi ngờ, nhưng điều mà tôi không nghi ngờ là ổng có thể chạy nhanh lắm.”

Rồi thêm:

“Thưa ngài, chúng tôi đã biết ngài phản ứng thế nào trước một việc lâm chiến. Ngài đã có đến năm năm miễn dịch trong cuộc chiến Việt Nam.”

Những người khác lập luận là tổng thống không có một thành tích nào để chứng tỏ sự can đảm, và rằng ông đã sống một cuộc sống vương giả, tách rời ra khỏi khía cạnh bạo động của cuộc sống Hoa Kỳ. Những nhà chuyên thăm dò dư luận và các chiến lược gia ở cả hai đảng đều nói là ông Trump đã củng cố hình ảnh của mình đối với nhiều người là một kẻ giả đạo đức, ưa khoác lác vốn đã làm như thế giới này chỉ có mình ông, một thứ người sẽ nói bất cứ điều gì để giành sự chú ý. Không có bao nhiêu người bênh ông.

Trong buổi họp, tổng thống tiếp tục khuyến khích chính quyền địa phương và tiểu bang vũ trang cho giáo chức để giúp phòng ngừa những kẻ tấn công. Những người ủng hộ giới hạn sở hữu súng đã tức giận và lên án lời tuyên bố của tổng thống là chia rẽ và làm cho tình hình thêm rối rắm. Họ chỉ ra là ý tưởng vũ trang cho giáo chức đã bị chính sự việc là một nhân viên công lực có huấn luyện đã không có hành động gì ở Parkland khiến trở thành vô nghĩa.

Thực ra suốt đời ông và trong suốt cuộc vận động tranh cử và trong nhiệm kỳ tổng thống cho đến nay, Tổng thống Trump tiếp tục là một tài tử thiện nghệ, sẵn sàng nói quá và kịch hóa. Ông đang lâm vào cái nguy là những gì ông nói ra đã quá khuyếch đại, quá khoe khoang khiến nhiều người Mỹ đương nhiên coi nhưng điều đó không đáng chú ý bởi nó chỉ là những gì ông nói để tự quảng cáo hay tự khoe khoang hay là họ không còn tin ông nữa. Điều này sẽ làm giảm thiểu và làm mất đi giá trị của những thành quả có thực mà ông có thể đạt được.

Những lời tuyên bố quá mức của ông, những hành vi phô trương đã trở thành quá thường xảy ra khiến chúng đã không còn có bao nhiêu giá trị tạo cú shock mà thực sự tổng thống thích tạo nên. Trên tất cả, ông đã thích thú phá hoại những thông lệ của Washington và những điều được coi là chính đáng và vi phạm mọi tiêu chuẩn của lối hành xử được coi là xứng đáng của một tổng thống.

Đối với đại đa số dân chúng, ông có vẻ là một kẻ ích kỷ thích phô trương, bỏ sang một bên truyền thống của các tổng thống phải khiêm nhường, phải đừng đề cao cái tôi và đầy tư cách vốn đã là tiêu chuẩn của những vị lãnh tụ được kính nể nhất của đất nước, từ vị tổng thống thứ nhất George Washington đến các ông Abraham Lincoln, Franklin Roosevelt và Ronald Reagan. Và sự việc ông thường xuyên chỉ trích và sỉ nhục những người khác chống lại ông đã khiến ông khó có được sự ủng hộ của những lãnh tụ khác cho chính sách của ông.

Chỉ trong tuần lễ qua thôi, tổng thống đã trưng bày cái tài tạo những tình thế đầy kịch tính và lối ăn nói đao to búa lớn và hung bạo. Ông đã có một cuộc điện đàm đầy gây gổ với Tổng thống của nước láng giềng Mexico, ông Enrique Pena Nieto, vốn đã khiến ông Pena Nieto hủy bỏ chuyến viếng thăm dự trù đến tòa Bạch Ốc để gặp ông Trump. Lý do là việc tổng thống cả quyết là Mexico phải trả tiền để xây bức tường dọc theo biên giới phía nam của Hoa Kỳ. Dĩ nhiên là ông Nieto không thể nào đồng ý. Không một lãnh tụ nào có thể đồng ý một chuyện phi lý như vậy. Cứ thử nghĩ xem nếu cá nhân chúng ta tự nhiên kêu người hàng xóm là phải xây tường ngăn nhà họ sang nhà mình và trả tiền cho bức tường đó vì chúng ta nghĩ điều đó là đúng.

Tại Hội nghị Conservative Political Action hôm cuối tháng 2 vừa qua, ông nói là nhiều di dân trở nên bạo động nếu họ được cho vào Hoa Kỳ. Ông so sánh di dân như là một con rắn độc vốn được cứu sống rồi quay sang cắn người cứu nó.

Ông tiếp tục cuộc chiến với bà Hillary Clinton, ứng cử viên đã thất bại của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử mà ông thắng năm 2016, bằng cách khuyến khích mọi người tham dự hội nghị của khối bảo thủ hò hét “Lock her up.” Ông lại tiếp tục chế nhạo Thượng nghị sĩ John McCain, Cộng hòa tiểu bang Arizona, vì năm ngoái ông McCain đã bỏ phiếu chống lại việc hủy bỏ đạo luật y tế của Tổng thống Dân chủ tiền nhiệm Barack Obama, một vụ hủy bỏ mà ông đã hứa hẹn với cử tri. Ông McCain là một người đã nhập ngũ, bị Việt Cộng bắt bỏ tù nhiều năm, và đang bị ung thư não.

Thứ tư vừa qua ông lại lên tiếng chỉ trích công khai chính ông bộ trưởng tư pháp của mình. Ông bảo là Bộ trưởng Jeff Sessions đã có hàng động “đáng hổ thẹn” vì ra lệnh cho thanh tra trưởng của Bộ tư pháp thay vì các “luật sư” của bộ điều tra về việc lạm quyền theo dõi. Ông Trump bảo là những luật sư nhà nghề sẽ có một cuộc điều tra nhanh hơn và cặn kẽ hơn là thanh tra trưởng. Ông Sessions đã có một bước hiếm có công khai tự biện minh cho mình trước những lời miệt thị của ông boss.

Và ông tiếp tục tấn công cựu Tổng thống Barack Obama, tạo thêm chia rẽ với những người Dân chủ, bảo ông Obama là yếu và không tin cậy được.

Vấn đề cho tổng thống, người mà mức độ được cử tri ủng hộ lại xuống trở lại trong những cuộc thăm dò chính gần đây, là nếu hình ảnh mà ông tự diễn tả mình như là Lãnh tụ Vĩ đại, và Anh hùng Hành động Phi thường có vẻ khó tin cho đa số người Mỹ, việc này sẽ làm sụt giảm uy tín vốn đã bị sứt mẻ của ông. Và đó là điều mà ông và đảng Cộng hòa không thể chấp nhận được trong khi ông phải cố gắng tạo ủng hộ cho nghị trình của mình và cho các ứng cử viên Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ sắp tới.

* Lê Phan

03- 2018

Nguồn: Khai Phóng