Trước hết xin nói về TT Harry Truman (Dân Chủ), ông lên thay TT
Roosevelt ngày 12/4/1945, cầm quyền từ
tháng 4/1945 cho tới tháng 1/1953, là TT thứ 34 của Mỹ. Trong thời gian từ
1945, 46 cuộc chiến Trung Hoa bùng nổ. (TT Jimmy Carter) .Mới đầu Truman hòa giải đôi bên vì còn
tin tưởng
Staline, sau có giúp họ Tưởng chống Mao nhưng không đủ mạnh để thay đổi cán
cân, Mao được CS giúp đỡ thắng lớn và tháng 10/1949 tuyên bố thành lập Cộng Hòa Nhân Dân Trung
Hoa, thủ đô là Bắc Bình, nay đổi là Bắc Kinh. Cuối năm 1949 Tưởng Giới Thạch và
khoảng 2 triệu người thuộc phe Quốc Dân Đảng chạy khỏi Đại Lục tới đảo Đài Loan.
TT Harry Truman,
Dư luận Mỹ lên án TT Truman đã để mất
Trung Hoa vào tay Cộng Sản. Người ta bắt đầu hỏi ai đã làm mất Trung Hoa? tỷ lệ
ủng hộ Truman từ 70% xuống còn 35%. Thượng
nghị sĩ Joe McCarthy cho rằng việc cứu nguy Quốc Dân Đảng cần phải viện trợ nhiều
hơn, phải dùng cả không lực. Vì để mất Trung Hoa năm 1949, người Mỹ phải chịu hậu quả tàn khốc ngay sau đó, giữa năm
1950 Trung Cộng giúp Bắc Cao Ly đánh chiếm miền Nam gây cuộc chiến đẫm máu kéo
dài cho tới cuối tháng 7/1953.
Đồng thời Trung Cộng cũng giúp vũ khí,
huấn luyện Việt Minh đánh Pháp từ 1950, khi Triều Tiên đình chiến giữa năm
1953, họ giúp Việt minh ồ ạt và thắng Pháp tại Điện Biên Phủ tháng 5/1954.
Sự sai lầm của TT Truman khi để một giải
đất mênh mông, đông dân nhất thế giới lọt vào tay CS, ảnh hưởng của nó kéo dài
cho tới tận ngày nay. Truman có lẽ là vị Tổng Thống đầu tiên sau Thế chiến đã
gây ảnh hưởng rất tồi tệ cho nước Mỹ.
TT Eisenhower,
Cựu Đại Tướng Eisenhower (Cộng Hòa) thắng
cử ngày 4/11/1952 hứa sẽ đem lại hòa bình tại Triều Tiên. Cuối nhiệm kỳ hai của
ông, ngày 8/11/1960 Kennedy (Dân Chủ) thắng Phó TT Nixon với số phiếu Phổ thông
rất sít sao (112,827) và hơn Nixon 84 phiếu Cử tri đoàn (303/219), ông là Tổng
Thống Mỹ thứ 35. TT Kennedy tại chức gần ba năm thì bị ám sát ngày 22/11/1963,
phó TT Johnson lên thay trở thành TT thứ 36. Dưới thời Johnson chiến tranh tại
miền nam VN mở rộng, từ 1964, Hà Nội đưa nhiều trung đoàn chính qui thiện chiến
vào để chiếm miền Nam, giữa năm 1965 TT Johnson phải đưa quân ồ ạt vào để cứu
VNCH.
TT Kennedy
Trong khi phong trào phản chiến bắt đầu
lên cao, TT Johnson lại cho áp dụng chiến tranh giới hạn (limited war), không cho
mở rộng oanh tạc miền Bắc, không cho đánh sang Miên, Lào vì sợ Trung Cộng sẽ
tham chiến như tại Triều Tiên. CSBV tăng cường chiến tranh, họ chấp nhận đổi
10, thậm chí 15 sinh mạng cán binh để giết một linh Mỹ đẩy mạnh phong trào phản
chiến.
Cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân tháng
2/1968 khiến người dân Mỹ quá chán chiến tranh VN, họ biểu tình dữ dội đòi
chính phủ phải rút bỏ Đông Dương, VNCH coi như sụp đổ. TT Johnson là người chịu
trách nhiệm nặng nề nhất cho cuộc chiến này: nó đẫm máu, tốn kém 150 tỷ, khiến
gần 60 ngàn thanh niên Mỹ tử trận, cuối cùng để mất Đông Dương. Khi mới nhậm chức,
TT Johnson tuyên bố sẽ giữ được Đông Dương không để lọt vào tay CS như TT
Truman, thế nhưng sau gần hai nhiệm kỳ, ông đã đắc tội với nước Mỹ về nhiều mặt,
cuộc chiến VN nay vẫn còn ám ảnh người Mỹ
TT Johnson
Năm 1968, Nixon (Cộng Hòa) thắng phó TT
Humphrey (Dân Chủ), thành TT thứ 37của Mỹ hứa sẽ đem lại hòa bình, dưới thời
Nixon cuộc chiến tàn khốc hơn nhưng đánh để rút, A war to end a war. Gần cuối
năm 1972, Nixon đã rút quân về nước gần hết sau khi đã thực hiện VN hóa chiến
tranh. Ngày 7/11/1972, Nixon đại thắng McGovern với số phiếu cao nhất từ xưa đến
nay. Ông được 520 phiếu Cử tri đoàn (96% số phiếu), hơn đối thủ McGovern 18 triệu
phiếu Phổ thông. Năm 1973, 74 Nixon bị Quốc hội đàn hặc, ông từ chức ngày
8/8/1974 để khỏi bị truất phế, phó TT Ford lên thay là TT thứ 38 của Mỹ.
TT Ford
Ngày 2/11/1976, Jimmy Carter (Dân Chủ)
thắng TT Ford và thành Tổng thống thứ 39 của Mỹ. TT Carter thắng với tỷ lệ bình
thường. Dưới thời TT Carter kinh tế trì trệ, thất nghiệp nhiều và tăng trưởng
chậm, cuối nhiệm kỳ của ông từ 1979-1981 gặp nhiều khủng hoảng chính trị như
Iran bắt con tin Mỹ, năm 1979 khủng hoảng năng lượng, Sô viết xâm lăng
Afghanistan... Carter là một Tổng Thống tồi tệ của Mỹ cuối thập niên 70 đầu thập
niên 80. Lạm phát trung bình là 12.5%, tỷ lệ thất nghiệp 7.5% ... kinh tế cũng như chính đối ngoại của Mỹ thê
thảm dưới sự lãnh đạo của TT Carter.
TT Richard Nixon
Ngày 4/11/1980 Reagan (Cộng Hòa) thắng
Carter với tỷ lệ cao (489/49 phiếu CTĐ), ông trở thành TT thứ 40 của Mỹ, những
năm cuối nhiệm kỳ (1988) của TT Reagan lạm phát chỉ còn 4.4%, tỷ lệ thất nghiệp
giảm từ 7.5% (thời Carter) xuống còn 5.4%, GDP thời TT Carter tăng trung bình
3.4%, thời TT Reagan tăng trung bình 7.4%. Reagan đã cứu nước Mỹ trên đống đổ
nát của TT Carter để lại.
Sang nhiệm kỳ hai, ngày 6/11/1984 Reagan
Đại thắng Walter Mondial (Dân Chủ) với tỷ lệ 97% phiếu cử tri đoàn (525/13),
hơn đối thủ 17 triệu phiếu phổ thông, đây là một Landlide Victory (đại thắng) ngang với Nixon
năm 1972. Bốn năm sau, ngày 8/11/1988 Phó TT Bush cha (Cộng Hòa) thắng
Landslide ứng cử viên Micheal Dukakis (Dân Chủ) với tỷ lệ (426/111phiếu CTĐ),
hơn đối thủ 7 triệu phiếu phổ thông, thành Tổng thống thứ 41 của Mỹ.
Cộng Hòa thắng Landslide ba lần với Dân
Chủ suốt 3 nhiệm kỳ, thập niên 80 là thảm bại lớn nhất của Dân Chủ từ sau Thế
chiến. TT Bush cha chấm dứt chiến tranh lạnh, làm tan rã khối CS Liên xô, lấy lại
hòa bình sau cuộc chiến Vùng Vịnh nhưng kinh tế trì trệ, thất nghiệp nhiều.
Tại cuộc Bầu cử Tổng Thống ngày
3/11/1992, Bill Clinton (Dân Chủ) thắng Bush cha tỷ lệ 370/168 (Cử tri đoàn),
hơn Bush cha khoảng 5 triệu phiếu phổ thông. Clinton trở thành Tổng Thống thứ
42 của Mỹ. TT Bill Clinton gặp may trước sự bùng nổ của high tech, internet,
kinh tế lên, tỷ lệ thất nghiệp giảm, chính ông Bush con sau này cũng được hưởng
sự bùng nổ của high tech. Từ ngày Clinton nhậm chức tới hết nhiệm kỳ tỷ lệ thất
nghiệp giảm từ 7.4 tới 1994 còn 6 chấm, khi hết nhiệm kỳ khoảng 4.2.
Clinton bị Hạ Viện Luận tội ngày
19/12/1998 vì nói dối qua vụ bê bối tình dục tại tòa Bạch Ốc. Bill Clinton bị
đàn hặc vì nói dối và cản trở công lý, Thượng Viện tha tội cho ông ngày
12/2/1999, với tỷ lệ phiếu bầu 55/45. TT Clinton làm nhục cả nước Mỹ vì những vụ
án tình dục với Paula Jones và Lewinsky. Ông thoát tội vì người dân không muốn
truất phế Tổng Thống từ sau vụ Watergate 1974, họ cho là truất phế chỉ là trò đảng
phái đánh phá nhau.
Ngày 7/11/2000 ông Bush con, Thống Đốc tiểu bang Texas (Cộng
Hòa) thắng phó TT Al Gore (Dân Chủ) với tỷ lệ 271/266 phiếu cử tri đoàn nhưng
thua Al Gore nửa triệu phiếu phổ thông. Bush con trở thành Tổng Thống thứ 43 của
Mỹ. Ông Bush con làm Tổng thống chưa được một năm thì Al Qaeda mở cuộc tấn công
tòa Tháp Đôi Nữu Ước ngày 11/9/2001, làm chết 3,000 người, gây ảnh hưởng tâm lý
và tại hại cho nền kinh tế Mỹ. Cả nước kinh hoàng và căm hờn đưa tới cuộc chiến
Afghanistan trong năm và cuộc chiến Iraq hai năm sau. Mỹ tấn công Afghanistan từ
7/11/2001 cùng với các nước NATO. Cấp
lãnh đạo Taliban trốn qua Pakistan, cuộc chiến kéo dài cho tới nay, chiến phí
tính tới năm 2011 là 467 tỷ Mỹ kim, có 2,200 người Mỹ thiệt mạng tính tới tháng
8/2014.
Tiếp theo Afghanistan là một cuộc chiến
lớn và tàn khốc hơn. Ngày 11/10/2002 Quốc Hội Hoa Kỳ thuận cho TT Bush đánh
Iraq vì sản xuất vũ khí giết người hàng loạt. Hoa Kỳ và các nước tham chiến gồm
265,000 người, trong đó Hoa Kỳ 148,000 quân, Anh 45,000, còn lại các nước khác.
Ngày 20/3/003 Mỹ mở cuộc tấn công xuất phát từ Kuwait vượt 186 miles chưa tới một tuần. Ngày 9/4/2003 quân Iraq bị đánh tan,
phía Liên quân có 200 người tử thương, Hoa Kỳ 138 người, quân của
Saddam Hussein chết vào khoảng từ 7,600 tới 10,800 người.
TT Bush con tái đắc cử năm 2004 vì người
dân muốn ông tiếp tục chiến dịch tại Iraq, phần vì đối thủ John Kerry do Dân Chủ
đưa ra quá tệ. Bush con được 286 phiếu cử tri đoàn so với 251 của Kerry, Cộng
Hòa đồng thời kiểm soát Quốc Hội với 232 ghế Hạ Viện và 55 ghế Thượng Viện. Người
ta bầu cho Cộng Hòa nắm cả Hành pháp, Lập Pháp để họ dễ dàng chống khủng bố,
anh nhà giầu sợ chết.
TT Bush con
Sau đó bọn khủng bố đánh du kích từ bên
ngoài vào Iraq, chúng đánh bom tự sát, đặt bom giết hại cả dân, lính. TT Bush
con bị chỉ trích điều hành cuộc chiến kém đưa tới chỗ sa lầy làm chết nhiều người
cho một mục đích không chính đáng. Chính phủ không tìm được kho vũ khí hủy diệt
hàng loạt như đã nói, bị đối lập chỉ trích là nói láo, Hoa Kỳ không bị đe dọa:
Bush lied, people died. Tổn thất nhân mạng tính tới 2011: Mỹ 4,470 người, Anh 179 người, các nước khác
139 người, bị thương 32,600 người.
Khi chuẩn bị dư luận để đánh Iraq các nước
Tây Âu nhất là Pháp, Đức chống đối cuộc chiến mạnh. Dư luận bi quan cảnh báo cuộc
chiến tranh Iraq sẽ sa lầy như tại Việt Nam, ông Bush con quả quyết Iraq khác
Việt Nam vì quân đội VNCH không chịu đánh chỉ chờ Mỹ dánh dùm !! Khi không tìm
thấy vũ khí hủy diệt ông lại đưa ra một mục tiêu mới: dân chủ hóa Iraq. Nhiều
người cho rằng cuộc chiến Iraq là do ý muốn riêng của một mình TT Bush con.
Về kinh tế tỷ lệ thất nghiệp thời Bush con rất thấp, thấp
nhất trong mấy thập niên vừa qua, thấp hơn cả thời Clinton, ở đây không cần biện
luận mà chỉ cần tìm trên Google hoặc vào link:
Chúng ta sẽ tìm được tỷ lệ thất nghiệp
theo năm và từng tháng một, nguồn tư liệu do văn phòng thống kê Bộ lao động Mỹ
cung cấp. Tỷ lệ thất nghiệp trung bình toàn bộ nhiệm kỳ thứ nhất (2000-2003) là
5.1, nhiệm kỳ thứ hai (2004-2008) trung bình là 5 chấm. Chỉ có tháng cuối cùng
của nhiệm kỳ hai 12/2008 tỷ lệ lên 7.3
Hai Tổng Thống Clinton, Bush con đều hên
nhờ sự bùng phát của internet, của công nghiệp điện tử high tech, computer… khiến
kinh tế phồn thịnh. Mặc dù ông Bush con mang lại công ăn việc làm cho mọi người
nhưng họ vẫn chán nản, chỉ trích ông về sự sa lầy tại Iraq, cứ vài ngày lại có
đánh bom tự sát
Năm 2008 người dân quá chán Bush con và
Cộng Hòa với cuộc chiến Iraq, Afghanistan, họ nói nước Mỹ đã đi sai đường, người
dân vô cùng thất vọng. Trước ngày bầu cử Tổng Thống năm 2008 khoảng sáu tuần lễ
thì khủng hoảng tài chính diễn ra dữ dội. Thị trường chứng khoán lao xuống đáy
vực, có ngày chỉ số Dow Jones mất gần 800 điểm, có ngày mất tiêu một ngàn tỉ,
ngày nào cũng tụt xuống từ 700 tới 500 điểm, khủng hoảng kéo dài mấy tuần liên
tiếp đã làm tiêu tan trên 8 ngàn tỉ Mỹ kim. Nhiều ngân hàng phá sản, hãng xưởng
cho công nhân viên nghỉ hàng loạt... Biện pháp Bail out lấy công quĩ 700 tỉ của
chính phủ để cứu nguy thị trường chứng khoán y như muối bỏ biển.
Kinh tế Mỹ thường là mười hoặc hơn mười
năm sẽ suy thoái một lần, nó giống như một trái banh khi ném xuống đất banh sẽ
nẩy lên, một nhà bơi lội nhẩy từ trên cầu cao xuống hồ tắm anh ta chìm dưới làn
nước rồi sẽ nổi lên. Một phần TT Bush con gặp xui, nhưng phần lớn do ông đi sai
đường vì sa lầy cuộc chiến Iraq và do thị trường địa ốc, quá dễ dãi trong việc
cho mượn tiền mua nhà. Dư luận và truyền thông đã xếp ông Bush con vào hạng Tổng
Thống tồi tệ hàng đầu của Mỹ.
Mặc dù Cộng Hòa đưa bà Sarah Palin trẻ đẹp
ra làm ứng cử viên phó Tổng thống cho McCain nhưng cũng không cứu vãn nổi tình
thế. Mới đầu thăm dò cho thấy Cộng Hòa lên điểm nhờ mỹ nhân kế nhưng rồi cũng
tàn lụi dần.
Trong khi hai bên Cộng Hòa, Dân Chủ đang
tranh cử, TT Bush con sang Iraq họp báo thuyết trình thành tích và bị một phóng
viên rút dầy ống dưới chân ra ném, nhưng Bush con né được hết. Năm 2016, khi
Donald Trump tranh cử thắng 16 ứng cử viên khác, thấy Trump có đường lối khác lạ,
ông cựu TT Bush con bèn tuyên bố một câu xanh rờn:
“Có lẽ tôi là một Tổng Thống Cộng Hòa cuối
cùng”
Lời tự đề cao mình của ông khiến người
ta càng chán ngấy ông đến tận cổ vì những tại hại kinh hoàng mà ông đã làm cho
nước Mỹ, không ai muốn nhắc đến tên ông, có lẽ ông nên im miệng thì hay hơn.
Ngày 4/11/2008 Obama (Dân Chủ) thắng
McCain (Cộng Hòa) khá lớn: tỷ lệ 365 /173 phiếu CTĐ, hơn McCain gần 10 triệu
phiếu phổ thông, Obama trở thành Tổng Thống thứ 44 của Mỹ. Obama đắc cử là nhờ
42% phiếu của người da trắng, giới trẻ cũng ủng hộ nhiều, họ tin là ông sẽ thay
đổi dòng lịch sử. Người ta quá chán Cộng Hòa và bỏ sang bầu cho Obama tin tưởng
vào chính sách cứu nguy nền kinh tế của ông. Dân Chủ thắng lớn cả Hành Pháp lẫn
Lập Pháp với Hạ Viện 257/178, Thượng Viện 57/41.
Cộng Hoà 4 năm trước đây hân hoan ăn mừng
chiến thắng vĩ đại, họ kiểm soát cả Hành pháp và tòa nhà Quốc Hội nay sụp đổ
tan tành thê thảm. Sau 8 năm cầm quyền, 4 năm kiểm soát cả toà Bạch ốc lẫn điện
Capitol, nay Cộng Hoà tan như xác pháo trước sự phẫn nộ của người dân.
Khi mới nhậm chức TT Obama bail out gấp
3 lần Bush con để cứu nền kinh tế suy sụp, ông cứu được thị trường chứng khoán
trong vài tháng, người ta cho là đi đúng đường. Nhưng ngày vui qua mau, thất
nghiệp ngày càng tăng cao, khi nhậm chức tháng 1/2009 tỷ lệ 7.3, sau nó tăng
lên 10 chấm (tháng 10/2009), một năm sau thất nghiệp vẫn cao, tỷ lệ 9.6 cuối
năm 2010. Người dân thất vọng biểu tình đầy đường đòi việc làm, cơm áo. Họ phẫn
nộ và bầu cho Cộng Hòa chiếm 63 ghế tại Hạ Viện và thêm 6 ghế Thượng viện. Năm
2012 người ta bầu cho Obama làm tiếp nhiệm kỳ hai để hoàn tất chương trình
Obamacare và cũng vì Mitt Romney (Ứng viên CH) quá tệ.
TT Obama rút hết quân khỏi Iraq cuối năm
2011 mà ông cho là cuộc chiến ngu xuẩn nhất trong lịch sử. Nhưng ở đời thật
không biết thế nào là khôn là dại, khi kéo binh từ Iraq về nước để lấy lòng
dân, Obama không nghĩ tới hậu quả tai hại của nó. Cái giá mà ông phải trả cho
quyết định mỵ dân này là cuộc chiến chống ISIS. Bọn phiến loạn ISIS tiến từ
Syria qua Iraq mở nhiều mũi tấn công mạnh từ cuối tháng 5/2014, lính Iraq hoảng
sợ bỏ chạy để lại nhiều vũ khí, nhiều tỉnh thành lọt vào tay đối phương. ISIS chiếm
hơn một phần ba đất nước Tây Bắc Iraq rồi thành lập Nhà nước Hồi giáo, ISIS tàn
ác, sát hại tù binh và cả thường dân vô tội. Mối nguy Đế chế Nhà nước Hồi giáo
đang đe dọa các nước trong khu vực và cả Hoa Kỳ và các nước Tây phương.
Nguy cơ Iraq sụp đổ khiến TT Obama cho
oanh tạc phiến quân để yểm trợ cho chính phủ Iraq bắt đầu từ 7/8/2014. Cuộc
oanh kích kéo dài mấy tháng, phiến quân vào khoảng 80,000 người gồm 50,000 tại
Syria và 30,000 tại Iraq. Kế hoạch oanh kích ISIS đã thất bại không ngăn cản được
đà tiến quân của chúng. Sau khi thất bại lớn trong cuộc bầu cử giữa kỳ Mid term
2014 vừa qua khiến Cộng Hòa giữ ưu thế cả Thượng Viện (54/44) và Hạ Viện
(247/188). TT Obama vội đưa thêm 1,500 quân sang để tỏ ra cứng rắn. Cuộc chiến
Syria đã kéo dài hơn hai năm tổng cộng có từ 202,354 cho tới 282,354 người thiệt
mạng.
Chiến tranh tại biên giới Ukraine do
Putin yểm trợ nhóm thân Nga từ bốn tháng gây thiệt hại cả hai bên lên tới từ
4,000 tới 5,600 người. Thế mà ông Tổng Thống siêu cường Obama cứ tai ngơ măt điếc
coi như không hay biết gì. Gần cuối tháng 2/2014 Putin đưa vũ khí lén giúp bọn gốc Nga chiếm bán đảo
Crimea, cuối tháng 3 họ tổ chức bầu cử ma mãnh để sáp nhập vào Nga. TT Obama chỉ
phản đối xuông, sự nhu nhược của ông đã khiến người Mỹ vô cùng bất mãn, họ đâm
lo, nay các cường quốc hạng nhì dám giở trò hăm dọa siêu cường Mỹ, Putin nói:
“Nga là nước duy nhất trên thế giới có
thể biến Hoa Kỳ thành tro bụi”
Người dân thất vọng vào chính sách đối
ngoại của Obama và theo nhiều thăm dò, ông được xếp hạng Tổng thống tồi tệ nhất
nước Mỹ từ sau Thế chiên thứ hai, tỷ lệ ủng hộ tụt xuống còn từ 35 tới dưới 40%.
Dưới thời TT Obama tỷ lệ thất nghiệp
cao mà người ta thường gọi là chính sách No-jobs, sau 8 năm nó mới xuống được 5
chấm, nợ công thời TT Obama tăng cao kỷ lục: gần 20 ngàn tỷ. Thảm bại của Dân
Chủ trong kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ 2014 tại Lưỡng Viện Quốc Hội và cả trong kỳ bầu
cử Thống Đốc các tiểu bang là một bài học đáng ghi nhớ cho các vị chức sắc
trong đảng. Nó đã cho Dân Chủ thấy “Chính sách Mỵ dân” của họ đã lỗi thời không
còn ăn khách, nó cũng báo hiệu số phận của đảng vào năm 2016 coi như đã được
quyết định rồi.
Trong kỳ bầu cử cuối năm 2008 người dân
nô nức bầu cho Obama vì những lời hứa hẹn của ông, và vì họ quá chán Cộng
Hòa. Ai cũng tin là ông sẽ cứu nguy được
nền kinh tế đang sụp đổ do TT Bush con để lại. Nhưng chưa tới một năm, thất
nghiệp ngày càng tăng, hãng xưởng đóng cửa sa thải nhân công hàng loạt, thị trường
chứng khoán tụt dốc thê thảm y hệt như dưới thời Bush con cuối năm 2008. Người
dân quá chán những lời hứa hẹn của ông, họ cho là “mười voi không được bát nước
sáo” và thất vọng, lo âu.
Chưa bao giờ nước Mỹ có hai ông Tổng Thống
tồi tệ kế bên nhau trong khoảng gần hai thập niên như thế.
* Trọng Đạt
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire