Việc đảng
Cộng hòa nắm Hạ viện là sức nóng đầu tiên phà hơi vào không khí lưỡng đảng sau
kết quả bầu cử giữa kỳ ở Mỹ.
Cuộc bầu
cử dù vậy vẫn chưa kết thúc. Các cuộc đua còn lại sẽ quyết định mức đa số hẹp
mà phe Cộng hòa giành được tại viện này, đồng thời cũng có thể ảnh hưởng đến số
lượng phiếu bầu lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện – người sẽ đảm nhận vị trí
Chủ tịch Hạ viện.
Trước bầu
cử giữa kỳ, lưỡng viện Mỹ vốn đều đang do đảng Dân chủ kiểm soát. Nay việc đảng
Cộng hòa giành Hạ viện, đảng Dân chủ duy trì nắm Thượng viện được cho là sẽ định
hình lại cán cân quyền lực của Washington
Đảng Cộng
hòa sẽ làm gì?
Nhìn
chung, những việc đảng Cộng hòa có thể làm sau khi giành ưu thế tại Hạ viện tập
trung vào ba phương diện: ngăn chặn các chương trình nghị sự của đảng Dân chủ,
thúc đẩy các chương trình của đảng Cộng hòa, và chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng
thống năm 2024.
Đầu
tiên, họ có thể mở hàng loạt cuộc điều tra đối với chính quyền Tổng thống
Biden. Các đảng viên đảng này từng đề cập khả năng mở các cuộc điều tra cuộc
rút quân hỗn loạn của Mỹ khỏi Afghanistan, các chính sách biên giới do Bộ trưởng
An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas giám sát, hoạt động của chính phủ trong đại
dịch COVID-19, chiến dịch khám xét dinh thự cựu Tổng thống Donald Trump của FBI
và các giao dịch kinh doanh mờ ám liên quan đến con trai của Tổng thống Biden -
Hunter Biden.
Một sự
vụ đáng chú ý khác có khả năng được lật lại là cuộc điều tra sự kiện bạo loạn ở
tòa nhà Quốc hội Mỹ ngày 6/1/2021 .
Đảng Dân chủ cáo buộc ông Trump là nguyên nhân chính dẫn đến sự kiện này.
Ngay cả
trước khi chiếm đa số trong Hạ viện, một số cuộc điều tra do các thành viên đảng
Cộng hòa tiến hành đã bắt đầu có kết quả. Chẳng hạn, thẩm phán liên bang ở Louisiana
Vẫn
chưa rõ lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Hạ viện Kevin McCarthy sẵn sàng đi bao xa khi
sử dụng sự kiện ngày 6/1 và cuộc bầu cử Tổng thống 2020 để gây sức ép đối với
chính quyền ông Biden, nhưng một số đảng viên Cộng hòa cho rằng việc lật lại vấn
đề trong bầu cử năm 2020 sẽ giúp họ rất nhiều trong chương trình nghị sự sắp tới.
Về các
dự luật, theo CNN, Tổng thống Mỹ Biden có thể thực hiện quyền phủ quyết đối với
các dự luật được Hạ viện thông qua hoặc các dự luật do phe đa số ở Hạ viện đưa
ra. Nhưng các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện vẫn có thể thúc đẩy một số dự luật
mang tính thông điệp giúp nổi bật chương trình nghị sự của họ.
Trước
đó, ông McCarthy cho biết đảng Cộng hòa đã vạch ra các kế hoạch nắm quyền của
mình, bao gồm giải quyết lạm phát, tỷ lệ tội phạm gia tăng và an ninh biên giới
- ba vấn đề trọng tâm trong chương trình vận động tranh cử của nhiều ứng viên đảng
Cộng hòa ở cả lưỡng viện.
Theo
nguồn tin riêng của CNN, trong cuộc họp kín trước cuộc bỏ phiếu lãnh đạo đảng Cộng
hòa ở Hạ viện, McCarthy cam kết ông sẽ tước bỏ mọi quyền lực của đảng Dân chủ,
như việc loại một số nghị sĩ Dân chủ khỏi các uỷ ban quan trọng của Hạ viện.
Tuy
nhiên, nếu đảng Cộng hòa chỉ nắm được thế đa số tối thiểu ở Hạ viện, các chương
trình nghị sự của họ sẽ có ít khả năng thành công hơn.
Việc nắm
ưu thế tại Hạ viện cũng có thể “giúp sức” cho đảng Cộng hòa trong cuộc đua vào
Nhà Trắng năm 2024.
Cựu Tổng
thống Mỹ Donald Trump.
Không
lâu trước khi đảng này giành ghế quyết định giúp chiếm đa số tại Hạ viện, cựu Tổng
thống Donald Trump đã tuyên bố tái tranh cử. Ông Trump là thành viên đảng Cộng
hòa đầu tiên nộp hồ sơ chính thức lên Ủy ban bầu cử Liên bang Mỹ.
Cựu tổng
thống vốn được cho là vẫn có sức ảnh hưởng trong đảng Cộng hòa, dù sức ảnh hưởng
này đã giảm sau khi ông rời văn phòng. Việc ông Trump tham gia cuộc đua tổng thống
2024 cũng diễn ra trong bối cảnh nhiều ý kiến đồn đoán về ý định tái tranh cử của
ông. Tuần trước, một số ứng cử viên nhận được sự ủng hộ của ông Trump đã thua
trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Ngoài
ông Trump, cựu phó Tổng thống Mike Pence cũng nhận được nhiều sự chú ý. Một
ngày sau tuyên bố của ông Trump, ông Pence đã có cuộc “tiếp xúc cử tri” trên
đài CNN, qua đó nói lại quan điểm của ông về các vấn đề gây tranh cãi như ngày
6/1 và những nghi vấn xung quanh cuộc bầu cử năm 2020. Ông không nói có ủng hộ
ông Trump hay không, nhưng cho rằng đảng Cộng hòa “sẽ có những lựa chọn tốt
hơn” vào năm 2024.
Một
nhân vật khác được nhắc đến của đảng Cộng hòa là “ngôi sao đang lên” Ron
DeSantis, đã có thắng lợi nổi bật nhất trong cuộc đua vị trí thống đốc bang Florida
Về phía
đảng Dân chủ, hôm 9/11, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nói với phóng viên tại Nhà
Trắng rằng ông dự định tái tranh cử và có khả năng sẽ đưa ra quyết định cuối
cùng vào đầu năm 2023. Tổng thống Biden cho biết gia đình ông muốn ông tham gia
tranh cử và không cảm thấy vội vàng để đưa ra quyết định cuối cùng.
(Ảnh minh họa)
Tổng thống
Biden đối phó thế nào?
Hôm
16/11, Tổng thống Joe Biden chúc mừng thủ lĩnh phe thiểu số tại Hạ viện Kevin
McCarthy về chiến thắng của đảng Cộng hòa và cho biết ông “sẵn sàng làm
việc với các thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện để mang lại kết quả cho các
gia đình lao động”.
Ông
nói: "Các cuộc bầu cử tuần trước đã chứng minh sức mạnh và khả
năng phục hồi của nền dân chủ Mỹ... Dù đã có sự phủ nhận mạnh mẽ từ những người
không tin vào cuộc bầu cử, bạo lực chính trị và sự đe dọa. Nhưng ở Mỹ, ý chí của
người dân đã chiếm ưu thế".
Trước
đó, trong bài phát biểu tại Nhà Trắng hôm 9/11, ông Biden khẳng định cuộc bầu cử
giữa nhiệm kỳ hôm 8/11 là “một ngày tốt lành” cho nền dân chủ và nước Mỹ. Đề cập
đến kịch bản đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện, Tổng thống Biden cho biết ông sẽ
cố gắng phối hợp, nhưng cũng nói rõ rằng có một số vấn đề sẽ không thỏa hiệp.
Ông
Biden cũng thừa nhận ông "không thể kiểm soát" Hạ viện
có thể điều tra gì trong tương lai, nhưng ông có thể "cố gắng mang
đến cuộc sống tốt hơn" cho người Mỹ
Tổng thống
Mỹ cũng cho biết ông sẽ mời các nhà lãnh đạo quốc hội đến Nhà Trắng để thảo luận
về chương trình nghị sự chung. Ngoài ra, ông cho hay ông có thể sẽ nói chuyện với
lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy vào cuối ngày 19/11.
Không
khí lưỡng viện sẽ thế nào khi hai đảng nắm quyền?
Sau khi
giành chiến thắng tại Hạ viện hôm 16/11, Dân biểu Kevin McCarthy, lãnh đạo đảng
Cộng hòa tại Hạ viện nói: "Thời gian lãnh đạo của duy nhất đảng
Dân chủ đã hết. Giờ Washington
Trong
quá khứ, một số dự luật đã phải đi chặng đường khá gập ghềnh để được hai viện
thông qua, khi lưỡng đảng không đồng quan điểm. Các vấn đề về ngân sách cũng
thường xuyên gây tranh cãi.
Tháng
10/2020, dưới thời chính quyền ông Donald Trump, đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện
và đảng Cộng hòa kiểm soát Thượng viện. Khi đó, lưỡng viện Mỹ gặp khó khăn
trong việc thông qua gói cứu trợ đại dịch COVID-19.
Trong một
phiên bỏ phiếu thông qua đề xuất, 214 nghị sỹ bỏ phiếu tán thành trong khi 207
người khác phản đối. Những người phản đối đề xuất của các nghị sĩ đảng Dân chủ
chủ yếu là đảng viên Cộng hòa. Gói cứu trợ từ mức đề xuất ban đầu là 3.400 tỷ
USD, giảm xuống còn 2.200 tỷ USD, gồm các khoản hỗ trợ cho chính quyền địa
phương, giáo dục, doanh nghiệp nhỏ và những nỗ lực ứng phó COVID-19 như xét
nghiệm, truy vết và cách ly người nhiễm.
Tuy
nhiên, đảng Cộng hòa vẫn cho rằng con số 2.200 tỷ là quá tốn kém. Một số thành
viên đảng Cộng hòa đề xuất gói cứu trợ trị giá 650 - 1.000 tỷ USD, nhưng đảng
Dân chủ lại khẳng định con số này quá ít.
Câu
chuyện tương tự diễn ra về các vấn đề ngân sách khiến chính phủ Mỹ nhiều lần
rơi vào tình trạng phải đóng cửa tạm thời.
Tháng
1/2019, chính phủ Mỹ đóng cửa đến 5 tuần do không đạt được thống nhất trong vấn
đề ngân sách chi cho việc xây dựng bức tường biên giới Mỹ-Mexico. 5 tuần đóng cửa
một phần chính phủ liên bang đã khiến nền kinh tế Mỹ thiệt hại 11 tỷ USD.
Đầu
tháng 10/2013, dưới thời chính quyền ông Barack Obama, chính phủ Mỹ ngừng hoạt
động sau khi Thượng viện và Hạ viện không thể thống nhất về ngân sách cho các
cơ quan của chính phủ, vấn đề nằm ở mức trần nợ công. Ông Obama buộc phải ký
duyệt một dự luật tạm thời, mở đường cho chính phủ Mỹ quay lại hoạt động sau 16
ngày. Đến tháng 12 cùng năm, các nhà đàm phán hai đảng mới có thể đạt được thỏa
thuận ngân sách cho hai năm tiếp theo.
Một vấn
đề khác thường xuyên gây ra sự “nhức nhối” giữa hai đảng là quan điểm về kiểm
soát súng đạn. Trong khi đảng Dân chủ cho rằng cần siết chặt quản lý sở hữu
súng thì đảng Cộng hòa cho rằng đây là quyền của mỗi cá nhân.
Để có
thể đưa việc kiểm soát súng trở thành đạo luật, chính quyền hiện tại của Tổng
thống Joe Biden và đảng Dân chủ vẫn còn một chặng đường dài phía trước, đặc biệt
nhiều khả năng sẽ vấp phải sự phản đối quyết liệt của đảng Cộng hòa.
* Phương
Anh.
Nguồn: VTC News.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire