Liên Hiệp Âu châu với
toàn bộ thành viên và Huê kỳ, Canada đều lên tiếng phủ nhận kết quả bầu cử Tổng
thống của ông Alexandre Loukachenko, tức không nhìn nhận ông làm Tổng
thống Bíélorussie mặc dầu ông đã tự tấn
phong . Ông Joseph Borrell, Đại diện đối ngoại của 27 Quốc gia thành viên Âu
châu, cho phổ biến một văn thư nêu rỏ quan điểm của Âu châu : «Liên Hiệp
Âu châu tái xác nhận bầu cử Tổng thống hôm 9 tháng 8/2020 ở Bíélorussie vừa
không tự do, vừa không công bình, và không nhìn nhận kết quả gian lận» .
Alexandre Loukachenko trong
lễ tấn phong Tổng thống âm thầm. 23/09/20 ttại Monsk (Ảnh BelTA / via REUTERS)
Tiếng nói đường
phố
Đường phố ở Minsk suốt
đêm vang tiếng dân chúng la hét phản đối và cả tiếng còi xe inh ỏi điếc tai .
Cờ của Bíélorussie bổng trở thành cờ của dân chúng biểu tình, phất phới trên
thành cầu, trên cửa sổ, trên vai người đi đường .
Nói ông Alexndre
Loukachenko âm thầm tự tấn phong Tổng thống Bíélorussie vì lễ ấy không được
trực tiếp phổ biến trên truyền thông, như trên TV, Radio, như thông thường . Sự
đắc cử của ông chỉ được thông tấn xã nhà nước loan tin bằng cách phổ biến lời
tuyên bố của ông : «Chúng tôi
không chỉ bầu cử một ông Tổng thống, chúng tôi còn bảo vệ những giá trị của
chúng tôi, bảo vể hòa bình, chủ quyền và nền độc lập» .
Ông Alexandre
Loukachenko làm Tổng thống của 9, 5 triệu dân bíélorusses nay được 26 năm nhưng
ông thấy phải hi sinh thêm nhiều năm nữa để tiếp tục phục vụ nhơn dân vì đất
nước hiện chưa có người đủ tầm vóc thay thế ông về mặt lý luận .
Thật đúng vậy. Vì
biết lý luận theo định hướng xã hội chủ nghĩa và nhờ làm Tổng thống suốt thời
gian dài mà ông có được 17 dinh thự, một đoàn máy bay, nhiều biệt thự lộng lẫy
ở nước ngoài và hàng tỷ đô-la gởi ở các ngân hàng ngoại quốc. Những người bám
theo ông đều có cuộc sống dư ăn dư để (Gueorgui
Stepanov, Le Courrier International, 11/8/20).
Toàn dân bất mản chế
độ của Loukachenko . Ai cũng mong muốn dẹp bỏ .nhưng phong trào phản kháng
thiếu tổ chức và thiếu lãnh đạo . Nó gồm nhiều nhóm khác nhau .Lực lượng an
ninh của nhà cầm quyền đã được điều động từ vài tuần nay chuẩn bị giải tán biểu
tình bằng đàn áp dã man .
Người ta chưa quên
những ngày đầu, biểu tình chống kết quả bầu cử đông tới gần 200 000 người,
tưởng đâu đã hạ bệ được ông Alexandre Loukachenko, đưa đất nước qua một ngã rẻ
mới rồi .
Ông Alexandre Loukachenko
sẽ rút lui ?
Trước khi lên đường đi qua
Lituanie để gặp bà Svetlana Tikhanovskaia, người đứng đầu phong trào chống Tổng
thống Alexandre Loukachenko, ông Tổng thống pháp Emmanuel Macron lớn tiếng và
mạnh dạng tuyên bố «Chuyện đang diển ra ở Biélorussie là một vụ khủng
hoảng chánh quyền, một chánh quyền độc tài không muốn chấp nhận sự hợp lý của
nền dân chủ và dùng bạo lực để cố bám .
Vậy rỏ ràng là Loukachenko phải đi chổ khác chơi» (Journal
du Dimanche, 27/9)
Khi gặp bà Svetlana
Tikhanovskaia hôm 29/9, ông tuyên bố «Chúng tôi sẽ cố gắng, với tư cách
cùng là người Âu châu, giúp tìm cách thương lượng» . Ông Macron là nhà
lãnh đạo Tây phương đầu tiên gặp người lãnh đạo phong trào phản khán của
Bíélorussie đang luu vong tỵ nạn ở Vilnius, thủ đô nước láng giềng .
Bà Svetlana Tikhanocskaia báo
tin với ông Macron là bà đã được Quốc Hội pháp mời phát biểu trước Quốc Hội và
bà đã nhận lời . Bà ủng hộ ý kiến của Tổng thống Macron là thảo luận với ông Alexandre Loukachenko để
tìm giải pháp cho Biélorussie nhưng bà không quên yếu tố Nga vì ông Poutine
nhiệt tình ủng hộ ông Alexandre Loukachenkho từ lâu nay.
Theo bà cuộc khủng hoảng này
nên có giải pháp càng sớm càng tốt để sau đó, tổ chức lại cuộc bầu cử có dân
chủ và công bình . Và phải làm trước cuối năm .
Khi đề nghị thương lượng giữa
ông Alexandre Loukachenko với phong trào chống đối, ông Macron nghĩ tới sự giúp
đở của Tổ chức «An ninh và Hợp tác Âu
châu» (OSCE) Bà Svetlana Tikhanovskaia cho biết bà cũng đã gặp các Tổng trưởng
Ngoại giao của Âu châu và các nhà lãnh đạo Ba-lan và Lituanie, hai nước láng
giềng của Biélorussie .
Hôm chủ nhựt, cảnh
sát còn bắt giữ hàng trăm người biểu tình trong lúc hàng chục ngàn khác vẫn
tiếp tục xuống đường phản đối bầu cử gian lận .
Riêng Anh và Canada đưa ra liền biện pháp trừng phạt 8
người trách nhiệm đàn áp biểu tình ở
Biélorussie, đứng đầu là Alexabdre Loukachenko, như cấm họ
di chuyển ở đây và đóng băng
các chương mục của họ ở ngân hàng .
Không thể có giải pháp không có Nga Dân chúng ở Biélorussie
rầm rộ nổi dậy chống kết quả bầu cử gian lận được cả thế giới dân chủ phương
Tây nhiệt tình ủng hộ, lên án Loukachenko và kêu gọi Loukachenko hảy rút lui có
trật tự . Nhưng ai cũng chợt nghĩ vấn đề ở Biélorussie không thể giải quyết mà
không có sự hợp tác của Nga . Vì Nga vẫn
coi Biélorussie như là một phần lảnh thổ của mình .
Về mặt địa lý và lịch sử, Bíélorussie từ thế kỷ XVIII hoàn
toàn nằm trong vùng lảnh thổ của Đế quốc
Nga . Mạc-tư-khoa áp đặt lên Biélorussie nền hành chánh theo Nga và dùng tiếng nga làm quốc ngữ . Tứ năm 1918 tới 1991, ngoài
giai đoạn ngắn bị Đức Quốc xã cai trị, Bíélorussie vẫn là một phần của Liên-xô
. Sau khi Liên-xô sụp đổ, Biélorussie được độc lập nhưng tới năm 1994, bị cai
trị bỡi chế độ độc tài Alexandre Loukachenko do Nga hết lòng nuôi dưởng .
Biélorussie, ngoài quan hệ là một thành viên của Liên Hiệp Âu-Á do Nga điều hành,
còn được Nga sử dụng như cái khiên đối với áp lực của khối Bắc Đại Tây
dương (OTAN) .
Năm 1999, Biélorussie và Nga ký
chung một Hiệp ước về An ninh và Quốc phòng do Nga lãnh đạo nên Nga có quyền
kêu gọi TT Loukachenko trợ giúp về quân sự và ngược lại Nga có thể bất cứ lúc
nào can thiệp giúp Biélorussie về an ninh .
Nên ai cũng nghĩ giải pháp cho cuộc khủng hoảng hiện nay ở
Minsk phải cần sự hợp tác của TT Poutine . Chính TT Pháp lúc gặp bà Svetlana
Tikhanovskaia cũng đã tuyên bố ông sẽ tìm cách để có thương lượng với nhau .
Người ta nói Biélorussie không có kinh tế . Cũng đúng thôi !
Vì không có viện trợ tích cực của Nga thì ngay hôm sau, Biélorussie sụp đổ .
Sau Đệ Nhị Thế chiến, Nga đã tận tình giúp tái thiết phần lớn xứ Biélorussie bị
chiến tranh tàn phá . Từ đó, Nga đã áp đặt mô hình chánh trị theo Nga, và chế
độ tập trung kéo dài cho tới chế độ Alexandre Loukachenko ngày nay . Xí nghiệp
bị Nhà nước kiểm soát . Ý niệm giải tư hoàn toàn không có vì cánh cầm quyền
khóa kín nền kinh tế . Dân chúng tranh thủ trồng khoai, chăn nuôi trên phần đất
chung quanh nhà để cải thiện cuộc sống
.Vì vậy mà Tây phương ít có ai chịu qua đầu tư hay cung cấy công nghệ tân tiến
. Nên về mặt kinh tế, người ta đồng ý bảo Biélorussie là cái «vủng rác
kinh tế xã hội chủ nghĩa» còn xót lại ở Đông Âu .
Nhìn từ Biélorussie,
Nga chỉ là một nước đồng minh . Nếu so sánh với Ukraine thì sẽ thấy khác hẳn .
Ở Ukraine, đa số dân chúng ở phía Tây trông qua Liên Âu và OTAN. Ở Biélorussie,
tuyệt đại đa số dân chúng nói tiếng nga và giữ chánh trị cộng sản vì nghĩ
cộng sản đã đem lại sự ổn định, sự tiến bộ xã hội, một tỷ lệ thất nghiệp giới
hạn, tuổi thọ cao, một hệ thống y tế đúng đắng (Gueorgui Stepanov, Le Courrier International, 11/8/20).
Ngày nay, dân chúng
xuống đường chống kết quả bầu cử gian lận, đả đảo ông Alexandre Loukachenko độc
tài cố bám ghế Tổng thống nhưng lại không coi Nga là kẻ thù . Hay ít ra cho tới
lúc này !
Về phần ông Poutine,
ông cho rằng con domino Biélorussie không thể ngã được . Ông vẫn muôn giữ
Biélorussie là một nước chư hầu mặc dầu mối quan hệ với Loukachenko có phức tạp
từ lâu . Ông cố tránh phải can thiệp quân sự vì hậu quả sẽ quá nặng nề . Tốt
nhứt ráng tìm một giải pháp chánh trị . Điều quan trọng sanh tử là người thay
thế Alexndre Loukachenko phải biết trung thành với ông . Nghĩa là trong mọi
trường hợp, Poutine không thể để Biélorussie thoát ra khỏi tay ông .
Nhiều người nghĩ ông Poutine có thể yên tâm Biélorussie sẽ không giuột khỏi tầm tay của ông khi mà dân biélorusse vẫn chưa phản tỉnh để thoát ra khỏi vủng lầy xã hội chủ nghĩa.
* Nguyễn
thị Cỏ May
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire