Ông Hương đã
thực hiện lời hứa, từ chối lời mời di tản của người Mỹ và người Pháp, từ chối
nhận "quyền công dân" dưới thể chế cộng sản, chết trong nghèo túng
sau năm 1975. Nhân dịp 30/4 năm nay xin được kể lại về ông.
Sinh năm 1902
tại Vĩnh Long, nhờ học giỏi ông Trần Văn Hương được ra Hà Nội học trường Cao đẳng
Sư phạm, cùng thời với nhà cách mạng Nguyễn Thái Học.
Năm 1953 được
đổi tên thành trường Trung học Nguyễn Đình Chiểu nổi tiếng.
Tháng 3/1945,
Nhật đảo chánh Pháp, trao trả độc lập cho Việt Nam, vua Bảo Đại giao cho Trần
Trọng Kim thành lập Chính phủ, và ông Trần Văn Hương được làm Đốc Học tỉnh Tây
Ninh.
Tháng 8/1945,
ông Hương tham gia Việt Minh, làm Chủ tịch Ủy ban Hành chánh Kháng chiến tỉnh
Tây Ninh.
Đến năm 1946,
ông Hương thấy Việt Minh quy chụp cho nhiều trí thức là Việt gian rồi đem thủ
tiêu, ông về quê tuyên bố bất hợp tác, lên Sài Gòn làm tiệm thuốc Tây.
Năm 1953, ông
Hương cùng ông Trần Văn Văn và một số nhân sĩ lập đảng Phục Hưng, và ông Hương
được cử làm chủ tịch.
Sau khi tốt
nghiệp ông về Sài Gòn dạy môn văn chương ở Collège Le Myre De Villers, thành lập
từ năm 1879, trường xưa nhất tại Việt Nam Đấu tranh chính trị
Tháng 10/1954,
ông Trần Văn Hương được bổ nhiệm làm Đô Trưởng thủ đô Sài Gòn nhưng xin từ chức
sau vài tháng.
Ngày
26/4/1960, ông Hương cùng 17 nhân sĩ quốc gia thành lập nhóm Tự Do Tiến Bộ, tổ
chức họp báo công bố một bản tuyên cáo tại khách sạn Caravelle.
Nội dung Bản
Tuyên Cáo rất ôn hòa chỉ yêu cầu Tổng thống Ngô Ðình Diệm mở rộng chính quyền để
các nhà trí thức có thể hợp tác với chính phủ nếu được yêu cầu.
Ngày
11/11/1960, ông Hương ký tên ủng hộ cuộc đảo chánh do Đại tá Nguyễn Chánh Thi
khởi xướng, ông bị bắt trong tù ông có viết một tập thơ lấy tên là "Lao
trung lãnh vận" (Những vần thơ lạnh lẽo ở trong tù).
Sau cuộc đảo
chính ngày 1/11/1963, ông Trần Văn Hương lại được bổ nhiệm làm Đô trưởng Sài
Gòn, nhưng chỉ vài tháng ông được Quốc trưởng Phan Khắc Sửu mời ra làm Thủ tướng.
Ông làm thủ tướng
được 84 ngày thì Trung tướng Nguyễn Khánh lật đổ Chính phủ dân sự và Quốc trưởng
Phan Khắc Sửu bị truất phế.
Năm 1967, ông
Hương cùng ông Mai Thọ Truyền lập liên danh Người Gieo Mạ ra tranh cử Tổng thống
nhưng chỉ được 10% phiếu cử tri ủng hộ đứng hàng thứ tư.
Cộng tác với
ông Thiệu
Tháng 5/1968,
Tổng thống Nguyễn văn Thiệu mời ông Hương ra làm Thủ tướng nhưng cũng chỉ được
96 ngày thì ông xin từ chức cũng không cho biết lý do.
Quyết định này
làm nhiều người ủng hộ ông Hương thất vọng, vì trước đó liên danh Người Gieo Mạ
đã cùng các liên danh thất cử khác họp báo tố cáo có gian lận bầu cử và yêu cầu
Quốc hội Lập hiến hủy bỏ kết quả bầu cử để tổ chức một cuộc bầu cử khác.
Giáo sư Sử Địa
Lâm Vĩnh Thế hỏi ông Hương vì sao ông đã nhận lời làm Thủ tướng được ông trả lời
như sau:
"… Lúc đó
chỉ có ông Thiệu là có khả năng chống cộng thật sự, lại nữa vụ Mậu Thân cho thấy
Việt cộng đã mạnh lắm rồi, mà Hoà Kỳ thì lại có ý chủ hòa, ông Johnson thì ép
mình phải đi hoà hội Paris… nên cần phải ủng hộ ông Thiệu."
Giáo sư Thế nhận
xét ông Hương chống cộng triệt để nhưng ông cũng là một người yêu nước chân
chính để vì đại cuộc mà bỏ qua mâu thuẫn cá nhân.
Năm 1971, ông
Hương đứng chung liên danh với ông Nguyễn Văn Thiệu ứng cử và đắc cử chức vụ
Phó tổng thống.
Ông Hương rất
liêm chính nên những kẻ tham nhũng rất sợ ông, miền Trung bị lụt ông tới ngay để
thăm dân và cứu trợ, trong chiến dịch Hạ Lào khi Hoa Kỳ thất hứa không trợ giúp
không quân cho miền Nam ông họp báo chỉ trích Mỹ…
Báo chí đặt
cho ông danh hiệu "Cụ Già Gân" còn dân chúng miền Nam trân quý kêu
ông bằng "Cụ Hương" vì là văn viết nên tôi xin phép gọi bằng ông
Hương.
Trong việc điều
hành đất nước ông Hương rất gắn bó với ông Nguyễn văn Thiệu cho đến khi ông Thiệu
từ chức dựa trên Hiến Pháp chính thức trao quyền Tổng thống cho ông.
Từ chức tổng
thống…
Trong bài diễn
văn trước Lưỡng viện Quốc Hội ngày 26/4/1975, Tổng thống Trần Văn Hương cho biết
đã tiếp xúc với Đại tướng Dương Văn Minh để mời ông Minh đảm nhiệm chức vụ Thủ
Tướng, nhưng ông Minh không chịu mà đòi phải nhường cho ông Minh chức Tổng thống.
Ông trả lời
ông Minh là không thể trao quyền cho ông ấy vì còn có Quốc Hội và phải tuân
theo Hiến Pháp vì thế ông cho Quốc Hội biết để mọi người bàn tính và quyết định.
Ngay ngày hôm
sau Quốc Hội họp, đồng ý sửa lại Hiến Pháp và trao quyền Tổng thống cho ông
Dương Văn Minh để thương thuyết với phía cộng sản.
Sang ngày
28/4/1975, ông Hương chính thức từ chức và trao quyền Tổng thống cho ông Dương
Văn Minh.
Từ chối di tản…
Ngày
29/4/1975, Đại sứ Hoa Kỳ Graham Martin có đến nhà gặp ông Hương vừa để từ giã về
nước, vừa để gởi lời Chính Phủ Hoa Kỳ mời ông Hương sang Mỹ lánh nạn, ông trả lời:
"Thưa Đại
sứ, tôi biết tình trạng hiện nay rất là nguy hiểm, đã đến đỗi như vậy, Hoa Kỳ
cũng có phần trách nhiệm trong đó.
Nay ông Đại sứ
đến mời tôi ly hương, tôi rất cám ơn ông Đại sứ, nhưng tôi đã suy nghĩ và quyết
định dứt khoát ở lại nước tôi.
Tôi cũng dư biết cộng sản sẽ vào Sài Gòn, bao nhiêu đau khổ nhục nhã sẽ trút xuống
đầu dân chúng miền Nam.
Tôi là người
lãnh đạo đứng hàng đầu của họ, tôi tình nguyện ở lại để chia sẻ với họ phần nào
niềm đau đớn tủi nhục, nổi thống khổ của người dân mất nước.
Cám ơn ông Đại
sứ đã đến viếng tôi."
Trước đó, Tòa
Đại sứ Pháp cũng ngỏ lời sẵn sàng đưa ông rời khỏi Việt Nam để đi Pháp.
Nước mất nhà
tan
Theo Hồi ký của
bà Phan Cẩm Anh vào tối ngày 30/4/1975 hai vợ chồng cháu ông Hương là đại úy
Phan Hữu Cương và trung úy Trần Mai Hương (là bạn thân của bà Phan Cẩm Anh) đã
uống thuốc ngủ tuẫn tiết ngay tại nhà ông Hương.Từ chối 'quyền công dân'
Ngày 28/4/1975
sau khi từ chức tổng thống, ông Hương dọn về ngôi biệt thự nhỏ và cũ nằm ở cuối
con hẻm đường Phan Thanh Giản vách tường của ngôi nhà đã có nhiều chỗ nứt nẻ, nền
nhà nhiều chỗ gạch vỡ tung lên, màu vôi không được trùng tu sơn quét.
Giáo sư Lâm
Vĩnh Thế cho biết sau Hội Nghị Hiệp thương Thống nhất Hai Miền Nam Bắc, chính
quyền mới muốn trao trả "quyền công dân" cho ông Hương tại ngôi nhà để
tuyên truyền.
Bà Phan Cẩm
Anh cho biết khi một cán bộ cộng sản đọc "chính sách khoan hồng và rộng lượng"
của nhà nước đối với những "thành phần" như ông Hương, ông trả lời:
"Tôi xin
phép từ chối, không nhận cái quyền công dân này vì dù gì tôi cũng là người lãnh
đạo miền Nam, trong khi binh sĩ, nhân viên các cấp chỉ vì thừa lịnh của chúng
tôi mà giờ đây vẫn còn bị giam cầm trong các trại cải tạo.
Tôi sẽ là người
sau cùng nhận cái quyền công dân này, sau khi binh sĩ và nhân viên của chúng
tôi đã được thả và nhận lại quyền công dân."
Những năm tháng cuối đời
Vì từ chối nhận
"quyền công dân" ông Hương không được cấp hộ khẩu, không có phiếu mua
lương thực, và còn bị quản thúc ba năm tại gia.
Ông Hương phải
sống đạm bạc, thiếu thốn, ốm đau và cũng như những người miền Nam khác để có thể
sống qua ngày ông phải bán dần đồ vật trong nhà từ bộ áo vest cũ đến những đồ kỷ
niệm.
Bà Trần Văn Văn và bạn bè từ Pháp gởi thuốc về giúp ông chữa trị, thuốc không
dùng hết cũng được mang ra chợ trời thêm chút gạo bó rau cho gia đình.
Bà Phan Cẩm
Anh bạn thân của cháu gái ông Hương có chồng là bác sĩ mới ra trường, khi biết
ông Hương bệnh nặng cần người chăm sóc, ông chồng bác sĩ đã tình nguyện thường
xuyên đến tận nhà để chăm sóc cho ông.
Muốn nằm cạnh
anh em binh sĩ
Cựu tổng thống
Trần văn Hương mất ngày 27/1/1982, gia đình nghèo đến độ không còn tiền mua
hòm, người tài xế cũ của ông xin được phúng điếu chiếc quan tài, người chủ trại
hòm ở Chợ Lớn, một người Việt gốc Hoa, nghe nói mua cho ông Tổng thống xin chỉ
lấy nửa giá tiền của chiếc quan tài.
Ông Hương có ước
nguyện được chôn trong nghĩa trang Quân đội Biên Hòa để được nằm bên anh em
binh sĩ nhưng không được chính quyền cộng sản chấp nhận, nên người nhà đã quyết
định hỏa táng ông tro cốt được rải trong khu vực.
Hơn 40 năm qua
người Việt quốc gia vẫn trân quý công ơn của ông, ở hải ngoại nhiều cộng đồng đến
ngày ông mất đã cử hành lễ giỗ để tri ân một người đã một lòng một dạ xây dựng
Việt Nam Cộng Hòa.
Ôn lại cuộc đời ông, tôi nhớ lại lời học giả Phạm Quỳnh viết trong bài "Đi
tìm một chủ nghĩa Quốc Gia" xuất bản năm 1938:
"Một người
theo chủ nghĩa quốc gia là một người hết lòng gắn bó với đất nước và nòi giống
mình, có một ý thức cao về tình đoàn kết quốc gia và truyền thống lịch sử; là một
người yêu nước, nhưng yêu nước không chỉ bằng tình cảm mà còn bằng lý trí, một
người muốn nâng mức độ yêu nước của mình lên thành một chủ thuyết đạo đức và
chính trị."
Ông Hương quả là một mẫu người
tiêu biểu theo chủ nghĩa quốc gia, ở miền Nam có không ít những người như ông,
nhưng dường như họ đã thất bại xây dựng được một chủ thuyết về đạo đức và chính
trị chung cho cả nước, để cuối cùng bị chủ nghĩa cộng sản quốc tế xóa nhòa.
Nay, ở thế kỷ thứ 21, người Việt lại phải đối đầu với chủ nghĩa (quốc tế) toàn
cầu mà mục tiêu cũng là xóa bỏ văn hóa, đạo lý, truyền thống dân tộc và xóa
nhòa mọi nền tảng kinh tế, chính trị, xã hội và cả biên giới của mọi quốc gia.
Nhân 30/04,
tôi nghĩ chúng ta cần tìm hiểu những điểm mạnh, điểm yếu, những thành công và
thất bại của các thế hệ trước, để cùng nhau gìn giữ và phát triển những điều
hay, lẽ phải, đồng thời bảo vệ được bờ cõi ông cha để lại.
* Nguyễn Quang Duy - Australia
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire